Thức ăn vặt gặm trí nhớ
Thức ăn không những làm vòng eo to ra, gây hỏng răng mà còn ảnh hưởng đến não. Women’s Health vừa khám phá 1 lý thuyết mới có tên là bệnh tiểu đường của não.
Các chuyên gia về lão khoa tại thành phố Wake Forest, Mỹ, đã tìm ra mối liên hệ giữa lượng tiêu thụ đường cao và chứng trầm cảm. Những nạp nhiều thức ăn vặt có khả năng mắc chứng này cao hơn 40% so với người ăn ít thức ăn vặt. Ngoài ra, trong vòng 1 tháng người “nghiện” thực phẩm chứa nhiều đường và chất béo bão hòa có kết quả kiểm tra về trí nhớ thấp hơn so với người khác.
Tại sao thực phẩm không tốt cho sức khỏe là nguyên nhân gây ra những vấn đề liên quan đến não vẫn là 1 câu hỏi mà hầu hết các nhà khoa học đang cố gắng tìm câu trả lời chính xác. Dù không ai biết bao nhiêu lượng thức ăn vặt gây ảnh hưởng đến não, nhưng các nhà khoa học đều cho rằng thói quen nạp thực phẩm này quá nhiều trong 1 khoảng thời gian dài chắc chắn sẽ tác động đến tâm trạng và phá hủy bộ nhớ.
Não cũng “giận hờn”
Nếu đã từng ăn 1 chiếc bánh donut trong lúc bao tử trống rỗng, bạn sẽ có cảm giác khó chịu vì ăn quá nhiều đường như: mệt mỏi, khó chịu, kém tập trung và mau quên. Tương tự như vậy, triệu chứng rối trí cũng có thể xảy ra sau khi ăn quá nhiều chất béo. Nghiên cứu của khoa học thần kinh tại trường đại học Albany, Mỹ cho thấy trong vòng 10 phút, chất béo sẽ trực tiếp làm suy yếu vùng bên trong thùy thái dương, đây là vùng não liên quan đến hoạt động lưu giữ thông tin và hình thành ký ức. Sau đó trong khoảng 30 phút, bạn sẽ không thể nhớ lại hoặc làm những việc liên quan đến thử thách nhận thức như giải ô chữ. Các nhà khoa học cho rằng những người tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh thỉnh thoảng tự cho mình thưởng thức chiếc bán ngọt sau 1 ngày làm việc vật vả cũng chẳng ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức. “Thế nhưng, sự thật là đa số chúng ta đang lạm dụng chất béo và đường trong chế độ ăn uống hằng ngày hơn mức cho phép”, bác sĩ Trần Mỹ Loan trung tâm Dinh dưỡng Tp HCM cho biết.
Việc thường xuyên ăn thực phẩm nhiều đường và chất béo có thể ngăn chặn peptide não, protein tăng cường thần kinh có nguồn gốc từ não liên quan đến học hành và hình thành trí nhớ cho não. Chế độ ăn uống độc hại cũng là khởi đầu của 1 chuỗi những phản ứng hóa học nguy hiểm có thể dẫn đến viêm não, phá hoại tế bào và phá vỡ mô liên kết giữa các nơ-ron. Bên cạnh đó, đường tinh chế và axit béo bão hòa còn gây ảnh hưởng đến tinh dẻo của khớp thần kinh, nghĩa là bạn sẽ bị giảm khả năng hình thành những liên kết nơ-ron mới, giảm khả năng kích hoạt trí nhớ và khả năng tập trung.
Nói khác đi, nếu cứ tiếp tục nhâm nhi món ăn nhiều đường và chất béo, bạn không chỉ quên chìa khóa xe để đâu mà còn quên cả loại xe nào đã chạy 10 năm trước.
Đừng ăn đến độ nhớ nhớ, quên quên
Những khám phá thuyết phục nhất chính là chế độ ăn uống với lượng đường, carbohydrate và chất béo bão hòa cao có thể làm tổn thương não vĩnh viễn bằng cách làm xáo trộn insulin trong não. Đây là hormone được sản sinh trong tuyến tụy có tác dụng đối với quá trình chuyển háo gluxit từ máu để cơ thể sử dụng làm nhiên liệu. Nếu cứ tiếp tục nạp vào, tuyến tụy sẽ không thể tiếp tục sản xuất insulin nhiều hơn nữa để chuyển hóa thức ăn. Cuối cùng những tế bào trong cơ thể sẽ dần dần kháng insulin, dấu hiệu của bệnh tiểu đường týp 2.
Não cũng sản xuất insulin và đóng vai trò truyền tín hiệu giữa các tế bào thần kinh, hình thành trí nhớ và thực hiện những nhiệm vụ liên quan đến học hành và ghi nhớ.
Các nhà nghiên cứu thuộc bệnh viện Rhode Island và trường Y khoa Albert, đại học Brown, Mỹ đã khám phá ra mối liên hệ giữa chế độ ăn nhiều chất béo và việc kháng insulin trong các tế bào não. Họ đã thực hiện thí nghiệm bằng cách làm gián đoạn khả năng phản ứng não bộ của chuột với insulin. Kết quả là não của chúng trị tổn thương giống như căn bệnh Alzheimer.
Sau khám phá này, nhiều nhà khoa học tin rằng Alzheimer có thể là 1 hình thức của bệnh tiểu đường tấn công vào não với tên gọi là bệnh tiểu đường týp 3 hoặc bệnh tiểu đường của não. Họ gọi như vậy vì những cấu trúc trong bộ nhớ có thể kháng insulin nên hoạt động kém hiệu quả. Lý thuyết này có thể giải thích lý do tại sao những người bị tiểu đường týp 2 lại có nhiều khả năng mắc bệnh Alzheimer.
Ăn để trợ não
Bác sĩ Mỹ Loan nhận xét: “khoa học đã chỉ ra rằng nghiện thức ăn vặt có thể tác động xấu đến não. Tuy nhiên, họ cũng tin rằng ăn không đủ thức ăn tốt cho não cũng tác động tiêu cực đến “sức khỏe”.
Ăn 1 lượng vừa đủ chất béo có lợi sẽ hỗ trợ cho chức năng của não. Theo bác sĩ Đỗ Thị Ngọc Diệp – Trung tâm Dinh dưỡng Tp HCM: “lượng chất béo được kiến nghị là khoảng 20% – 25% của tổng năng lượng nạp vào cơ thể trong 1 ngày. Ngoài ra, sử dụng những loại thực phẩm thiên về tự nhiên và duy trì liên tục từ nhỏ đến khi trưởng thành cũng là cách để phòng bệnh mất trí nhớ”.
Chất béo tốt như omega-3 và chất béo không bão hòa đơn được tìm thấy trong những thức ăn như bơ sẽ tốt cho não. Hạn chế các thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa và đường tinh luyện cũng là điều nên làm. Dĩ nhiên thỉnh thoảng nhón miếng nhỏ cũng được chẳng sao. Chúng ta có thể bù lại bằng cách ăn nhiều thực phẩm bảo vệ trí não hơn. Bổ sung omega-3 qua thực phẩm hoặc áp dụng chế độ ăn của người ở vùng Địa Trung Hải với nhiều cá, tinh dầu thực vật, rau củ và trái cây chứa ít đường như cam, bưởi, thanh long, táo, lê… sẽ giảm nguy cơ suy giảm nhận thức, chứng mất trí.
Thường xuyên hoạt động cũng là cách giúp bảo vệ chất xám của bạn. Song song với việc rèn luyện trí não, bạn cần chú ý giúp não bộ như giãn. Không nên để não thường xuyên rơi vào tình trạng căng thẳng, áp lực sẽ ảnh hưởng đến quá trình tiếp thu và khả năng ghi nhớ của bộ não. Do đó, 1 giấc ngủ ngon sẽ là biện pháp hữu hiệu giúp não nghỉ ngơi, thư giãn và hoạt động tốt hơn.
Ở bất kỳ giai đoạn nào trong cuộc sống, việc thực hiện chế độ ăn uống khỏe mạnh sẽ có ích cho não.
Do vậy, chúng ta hãy đứng lên và nói rằng: “mình phải thay đổi cách ăn thôi!”.
Tập luyện giúp bảo vệ chất xám
Hoạt động cũng là cách duy trì trí nhớ. Việc tập thể dục thường xuyên giúp bù đắp cho những ảnh hưởng tiêu cực của chế độ ăn nhiều đường và chất béo, đồng thời có tác dụng ngăn ngừa để chống lại sự suy giảm nhận thức. Kết quả còn tuyệt vời hơn nữa nếu bạn kết hợp 1 kế hoạch tập luyện đều đặn và chế độ ăn uống lành mạnh.
Các nhà khoa học của Viện nghiên cứu não bộ Ontario, Canada cũng nhận định tập thể dục thường xuyên có tác dụng ngăn ngừa 40% nguy cơ mắc bệnh Alzheimer. Các hoạt động thể chất còn giảm kháng insulin, tăng nguồn cung cấp máu cho não để bạn nhận được 1 nguồn cung cấp glucose tốt hơn cho não và tăng cường sự trao đổi chất.
Theo Trần Phương tạp chí Phụ nữ trẻ đẹp.
